Սամվել Մկրտչյան

Սամվել Մկրտչյան

1
From fairest creatures we desire increase,
That thereby beauty's Rose might never die,
But as the riper should by time decease,
His tender heir might bear his memory:
But thou, contracted to thine own bright eyes,
Feed'st thy light's flame with self-substantial fuel,
Making a famine where abundance lies,
Thyself thy foe, to thy sweet self too cruel.
Thou that art now the world's fresh ornament
And only herald to the gaudy spring,
Within thine own bud buriest thy content,
And, tender churl, mak'st waste in niggarding:
 
Pity the world, or else this glutton be,
To eat the world's due, by the grave and thee.

Ժառանգ ենք տենչում ամենաչքնաղ էակներից մենք,
Որ անհիշատակ չնահատակվի վարդը պերճության.
Մինչ ալեւորին վախճան է բերում ժամանա կնենգ,
Նրա դեռատի զավակն է կրողն հիշատակության:
Բայց դու, սիրելիս, քո իսկ աչքերին կարգված լինելով,
Միայն սեփական նյութով ես սնում լույսդ բոցակեզ.
Ուր լիություն է, դու տարածում ես ահավոր մի սով
Եւ այդպես դառնում անգութ թշնամի` միայն ինքդ քեզ:
Դու, որ տակավին համայն աշխարհի պճնանքն ես անշեջ,
Նաեւ միածին ազդարարը քո ծաղկավետ գարնան,
Քո գոյությունը թաղում ես իզուր բողբոջներիդ մեջ
Եւ, քնքո՛ւշ ժլատ, կործանում ես մի սերունդ աննման.

Խղճա աշխարհին, որ չհամարեն մարդիկ քեզ ագահ,
Քանզի այս կյանքի հաճույքի կողքին գերեզմա՛ն էլ կա:

2

When forty Winters shall besiege thy brow,
And dig deep trenches in thy beauty's field,
Thy youth's proud livery so gazed on now
Will be a tottered weed of small worth held:
Then being asked where all thy beauty lies,
Where all the treasure of thy lusty days,
To say within thine own deep-sunken eyes
Were an all-eating shame, and thriftless praise.
How much more praise deserved thy beauty's use,
If thou couldst answer, 'This fair child of mine
Shall sum my count, and make my old excuse',
Proving his beauty by succession thine.

This were to be new made when thou art old,
And see thy blood warm when thou feel'st it cold.
 

Քառասուն ձմեռ երբ որ պաշարեն քո ճակատը վես
Եւ խոր ակոսներ փորեն դաշտի մեջ քո գեղեցկության,
Քո ջահելության չքնաղ զգեստը, որ սեգ է այնպես,
Դառնալու է մաշված ցնցոտի` անշուք եւ ունայն:
Եթե քեզ հարցնեն, թե որտեղ է քո պերճությունն անշեջ,
Կամ ուր են կորել կրքոտ օրերիդ գանձերը ընտրյալ,
Թե պատասխանես ` միայն փոս ընկած այդ աչքերի մեջ,-
Ինքնաանարգա՜նք միայն  կլինի գովեստն այդ շռայլ:
Բայց ի՜նչ գովեստի արժան  կդառնար պերճանքդ անմեռ,
Եթե ասեիր. «Չե՛ որ որդիս է այդ գեղեցկության
Կրողն արժանի, եւ թողությունս նրա մեջ է դեռ»-
Կ`իրականանա՜ր պերճանքդ նրա տեսքով աննման.

Այն նո՛ր  կլինի, մինչդեռ դու արդեն ահել  կլինես
Եւ տաք  կտեսնես քո արյունը, որ սառած է այնպես:

3

Look in thy glass and tell the face thou viewest,
Now is the time that face should form another,
Whose fresh repair if now thou not renewest,
Thou dost beguile the world, unbless some mother.
For where is she so fair whose uneared womb
Disdains the tillage of thy husbandry?
Or who is he so fond will be the tomb
Of his self-love to stop posterity?
Thou art thy mother's glass, and she in thee
Calls back the lovely April of her prime;
So thou through windows of thine age shalt see,
Despite of wrinkles, this thy golden time.

But if thou live rememb'red not to be,
Die single, and thine image dies with thee.

Նայիր հայելուն եւ խոստովանիր քեզ նայող դեմքին`
Այն ժամն է հասել, որ դու ունենաս քո կրկնորդը նոր.
Իսկ թե երբեւէ չկերտես կյանքում քեզ նման մեկին,
Աշխարհին խաբած` դու օրհնությունից  կզրկես մի մոր:
Որտե՞ղ է արդյոք այն գեղեցկուհին, ում ընդերքն անվար
Չուզենա հանկարծ քո սերմնացուներն իր հողում պահել.
Եւ կամ ի՞նչ է նա, որ դառնում է մի գերեզման անմար
Ինքնամոլության եւ չունի ժառանգ` իր տեսքին վայել:
Չե՞ որ ծնողիդ հայելին ես դու, եւ մայրդ քո մեջ
Տեսնում է կրկին իր ջահելության ապրիլը վսեմ:
Եւ դու ծերության պատուհաններից  կտեսնես անվերջ
Ոսկե օրերդ, ու կնճիռներդ չեն թվա նսեմ:

Բայց թե ապրում ես, որ քեզ մոռանան մարդիկ առհավետ,
Մահացիր մենակ, ու քո պատկերը  կմեռնի քեզ հետ:

4

Unthrifty loveliness, why dost thou spend
Upon thyself thy beauty's legacy?
Nature's bequest gives nothing, but doth lend,
And being frank she lends to those are free:
Then, beauteous niggard, why dost thou abuse
The bounteous largess given thee to give?
Profitless usurer, why dost thou use
So great a sum of sums, yet canst not live?
For having traffic with thyself alone,
Thou of thyself thy sweet self dost deceive:
Then how, when nature calls thee to be gone,
What acceptable Audit canst thou leave?

Thy unused beauty must be tombed with thee,
Which used lives th'executor to be.

Ո՜վ առատաձեռն պերճության պատկեր, ինչո՞ւ ես այդպես
Քո գեղեցկության ժառանգությունը վատնում քո վրայ.
Հիշի՛ր, չի տալիս ոչինչ անվճար բնությունը քեզ,
Այլ պարտք է տալիս, որ հատուցանես տվածը նրա:
Գեղեցի՛կ ժլատ, ասա` ինչո՞ւ ես միշտ չարաշահում
Շնորհն ընչավետ, որ տրվել է քեզ լոկ տալո՛ւ համար.
Անշահ վաշխառու, ասա` ինչո՞ւ ես քո ներսում պահում
Այդ մեծ գումարը` գտնելով այսպես ապրելն անհնար:
Ինքդ քեզանից անվերջ գնելով ու սակարկելով`
Դու քեզ ես խաբում ու քեզնից գնում քո անգին հոգին:
Երբ բնությունը քեզ կանչի դեպ իր հանգրվանն անթով,
Ի՞նչ ընդունելի կտակ  կթողնես այդժամ բոլորին:

Անգործ պերճանքդ խավար գերեզման  կմտնի քեզ հետ,
Բայց գործածվելով` կտակակատար  կդառնա հավետ:

5

Those hours that with gentle work did frame
The lovely gaze where every eye doth dwell
Will play the tyrants to the very same,
And that unfair which fairly doth excel;
For never-resting time leads summer on
To hideous winter and confounds him there,
Sap checked with frost and lusty leaves quite gone,
Beauty o'ersnowed and bareness every where:
Then were not summer's distillation left
A liquid prisoner pent in walls of glass,
Beauty's effect with beauty were bereft,
Nor it nor no remembrance what it was.

But flowers distilled, though they with winter meet,
Leese but their show; their substance still lives sweet.

Ժամերը, որոնք այնպես քնքշորեն արարեցին քեզ,
Եւ հայացքդ վառ, ուր ապրում են քո աչքերը անգին,
Անգութ դահիճներ  կդառնան մի օր աչքերին քո հեզ
Եւ բռնակալներ` հավասարապես տգեղ աչքերին,
Քանզի անանդորր ժամանակը միշտ քշում է ամառն
Ու նրան, անարգ ձմռանն հանձնելով, խեղդում է անլուր.
Եղյամ է դառնում խեժը ծառերի, մեռնում է անտառն,
Ու ձյան բեռան տակ անպտղությունն է տիրում ամենուր:
Բայց եթե ամառն իրենից հետո չթողներ ոչինչ,
Եթե չզտեր սրվակում բանտած գերի մի կաթիլ,
Գեղեցկությունը անդարձ  կկորցներ էությունն իր ջինջ
Եւ անհիշատակ  կհալչեր, ինչպես աննշան փաթիլ.

Զտված ծաղիկներն անգամ ձմռանը մնում են անեղծ,
Խամրում արտաքուստ, սակայն չեն կորցնում էությունն իրենց:

6

Then let not winter's ragged hand deface
In thee thy summer ere thou be distilled:
Make sweet some vial; treasure thou some place
With beauty's treasure ere it be self-killed:
That use is not forbidden usury
Which happies those that pay the willing loan;
That's for thyself to breed another thee,
Or ten times happier be it ten for one;
Ten times thyself were happier than thou art,
If ten of thine ten times refigured thee:
Then what could death do if thou shouldst depart,
Leaving thee living in posterity?

Be not self-willed, for thou art much too fair
To be death's conquest and make worms thine heir.

Մի թող, որ ձմռան ձեռքերը եղծեն ամառը քո մեջ.
Այդ բիրտ ձեռքերը քեզ պիտի քամե՜ն մի ծաղկի նման:
Ինք՛դ մի սրվակ քաղցրաբույր դարձրու, գանձերդ անշեջ
Ուշիմ խնամիր, որ ինքնախողխող երբեք չդառնան:
Դու մի համարիր այս մեկն արգելված մի վաշխառություն,
Որ վճարողին դարձնում է այնպես գոհ ու երջանիկ.
Պարտավո՛ր ես դու կերտել քեզ նման ուրիշ էություն,
Կլինես այդժամ ուրախ ու խնդուն դու տասնապատիկ:
Դու տասնապատիկ  կգերազանցես կյանքդ նախնական,
Եւ այդ տասը քո դեռ տասնապատիկ կյանքեր  կտա քեզ:
Մահը ի՞նչ կանի, երբ ձեր ժամը գա տխուր հանդիպման,
Ոչի՛նչ,- միայն այն, որ սերունդներով դու պիտի ապրես:

Համառ մի՛ եղիր, քանզի չի տրված պերճությունն անմար`
Մահին զիջելու` որդերին ժառանգ կարգելու համար:

7

Lo in the orient when the gracious light
Lifts up his burning head, each under eye
Doth homage to his new-appearing sight,
Serving with looks his sacred majesty;
And having climbed the steep-up heavenly hill,
Resembling strong youth in his middle age,
Yet mortal looks adore his beauty still,
Attending on his golden pilgrimage:
But when from highmost pitch, with weary car,
Like feeble age he reeleth from the day,
The eyes (fore duteous) now converted are
From his low tract and look another way:

So thou, thyself outgoing in thy noon,
Unlooked on diest unless thou get a son.

Երբ արեւելքում բացվում է վսեմ մի արեւացայտ,
Եւ արեւն անմար բարձրացնում է իր գլուխն հուրհրան,
Աչքերն ամենուր տուրք են մատուցում լույսին նորահայտ
Եւ, խոնարհվելով վեհությանն անբիծ, մեծարում նրան:
Երբ մագլցել է նա երկնաթռիչ սարը բարձրաբերձ,
Ինչպես եռանդով երիտասարդը ամենակարող,
Երկրավոր մարդիկ պաշտում են նրա պերճությունն անեղծ
Եւ դիտում նրա ուխտավորության ճամփան ոսկեշող:
Բայց երբ գերագույն ինչ-որ բարձունքից, կառքով հոգնաբեկ,
Ու երերալով մի ծերունու պես` թեքվում է օրից,
Չեն նայում մարդիկ նրա ծանրաքայլ ընթացքին երբեք,
Եւ աչքերն այդժամ անձայն թեքվում են հեգ ուխտավորից.

Այդպես նաեւ դու, լուռ հեռանալով կեսօրից քո թանկ,
Մեռնում ես անտես, երբ քեզնից հետո չես թողնում ժառանգ:

8

Music to hear, why hear'st thou music sadly?
Sweets with sweets war not, joy delights in joy:
Why lov'st thou that which thou receiv'st not gladly,
Or else receiv'st with pleasure thine annoy?
If the true concord of well-tuned sounds,
By unions married, do offend thine ear,
They do but sweetly chide thee, who confounds
In singleness the parts that thou shouldst bear;
Mark how one string, sweet husband to another,
Strikes each in each by mutual ordering;
Resembling sire, and child, and happy mother,
Who all in one, one pleasing note do sing;

Whose speechless song being many, seeming one,
Sings this to thee, 'Thou single wilt prove none.'

Ինքդ մեղեդի` ինչո՞ւ ես նվագն ունկնդրում տրտում,
Իզո՜ւր էք մրցում. խինդը իր մեջ է վայելում թովչանք:
Ինչո՞ւ ես սիրում այն, ինչ թախիծ է ծնում քո սրտում,
Ինչո՞ւ ես այդպես սիրով ընդունում ձանձրությունն անկյանք:
Եթե քաղցրալուր հնչյուններն անույշ ներդաշնակության
Համերաշխորեն նախատում են քո լսելիքն անվերջ,
Հիշիր, որ մեղմ է կորովը նրանց հանդիմանության,
Երբ խեղդում ես քո արժանիքները միայնության մեջ:
Նայիր, թե ինչպես մեկ լարը, դարձած քաղցր ամուսին,
Ներդաշնակորեն ձայնակցում է մոր եւ զավակի հետ,
Քաղցր նվագով երջանկացնում է մեկը երկուսին,
Եւ երեքն այդժամ հնչում են որպես մեկ երգ քաղցրավետ:

Այդ երգը նրանց բազմաձայնությամբ մի հնչյուն է ջինջ
Եւ ասում է քեզ` մենաձայն մահով չես շահի ոչինչ:

9

Is it for fear to wet a widow's eye
That thou consum'st thyself in single life?
Ah! if thou issueless shalt hap to die,
The world will wail thee like a makeless wife;
The world will be thy widow and still weep,
That thou no form of thee hast left behind,
When every private widow well may keep,
By children's eyes, her husband's shape in mind:
Look what an unthrift in the world doth spend
Shifts but his place, for still the world enjoys it,
But beauty's waste hath in the world an end,
And kept unused the user so destroys it:

No love toward others in that bosom sits
That on himself such murd'rous shame commits.

Արդյո՞ք երկյուղից, որ աչքերն այրու  կթրջվեն համակ,
Անխոհեմաբար դու հանձնել ես քեզ մենակյաց կյանքին,
Սակայն իմացիր, եթե մահանաս մի օր անզավակ,
Աշխարհը լքյալ ողբալու է քեզ, հանց անայր մի կին:
Աշխարհը ինքը՛  կդառնա այրի ու  կհեծեծա,
Որ չթողեցիր քեզանից հետո քո պատկերն անգին,
Մինչ դժբախտացած այրին ամուսնու դեմքը նորընծա
Տեսնելո՛ւ է դեռ իր զավակների աչքերում կրկին:
Տես, որ շռայլողն, որ այս աշխարհում վատնում է անվերջ,
Սոսկ տեղն է փոխում` հաճոյանալով աշխարհին համայն,
Սակայն աշխարհում պերճությունն, ավա՜ղ, չի մնում միշտ պերճ,
Եւ անգործացած գործածողն իսկույն կործանում է այն:

Ո՛չ մի զգացմունք ուրիշի հանդեպ չկա այդ կրծքում,
Երբ ի՛ր նկատմամբ նա այս հանցավոր ոճիրն է գործում:

10

For shame deny that thou bear'st love to any,
Who for thyself art so improvident.
Grant, if thou wilt, thou art beloved of many,
But that thou none lov'st is most evident;
For thou art so possess'd with murd'rous hate,
That 'gainst thyself thou stick'st not to conspire,
Seeking that beauteous roof to ruinate
Which to repair should be thy chief desire:
O change thy thought, that I may change my mind!
Shall hate be fairer lodged than gentle love?
Be as thy presence is, gracious and kind,
Or to thyself at least kind-hearted prove:

Make thee another self, for love of me,
That beauty still may live in thine or thee.

Ամոթ է, չասե՛ս, թե մեկին է քո սիրտը նվիրված.
Դու, որ դարձել ես ինքդ քո հանդեպ այդքան անտարբեր.
Թեկուզ եւ ասես, թե հազարների կողմից ես սիրված,
Ամեն ոք գիտի, որ ոչ մի կնոջ չես պարգեւել սեր:
Քանզի քո սիրտը ատելությունն է պաշարել միայն,
Եւ անգամ քեզ հետ չես կարողանում դու համակերպվել.
Դու միշտ փորձում ես քարուքանդ անել պատերը քո տան,
Մինչդեռ բաղձանքդ պիտի լիներ այն վերստի՛ն կերտել:
Փոխի՛ր քո կյանքը, որ ես իմ հերթին մտքերս փոխեմ.
Ատելությունը միթե՞ հեզ սիրուց բարեկեցիկ է:
Ա՜խ, եղիր, ինչպես արտաքուստ ես դու ազնիվ ու խոհեմ,
Ասա՛ բոլորին, որ չարը քո մեջ միայն կեղծիք է,

Ուրիշ անձ դարձիր, փոխիր քո բոլոր մտքերն իմ սիրույն,
Որ քո պերճանքը հավետ ունենա իր կյանքը ուրույն:

11

As fast as thou shalt wane, so fast thou grow'st
In one of thine, from that which thou departest,
And that fresh blood which youngly thou bestow'st
Thou mayst call thine, when thou from youth convertest:
Herein lives wisdom, beauty, and increase,
Without this, folly, age, and cold decay:
If all were minded so, the times should cease,
And threescore year would make the world away.
Let those whom Nature hath not made for store,
Harsh, featureless, and rude, barrenly perish:
Look whom she best endowed she gave the more;
Which bounteous gift thou shouldst in bounty cherish:

She carved thee for her seal, and meant thereby,
Thou shouldst print more, not let that copy die.

Որքան որ արագ պիտի թառամես, նույնքան եւ արագ
Զավակներիդ մեջ  կծաղկես կրկին, ինչպես նորահարս,
Նրանց  կհանձնես քո պատանեկան արյունն անվարակ,
Հավետ հեռացած ջահելությունից` ջահե՛լ  կմնաս:
Այստեղ են ապրում ողջախոհություն, սերունդ ու պերճանք,
Իսկ նրանցից դուրս խենթություն է եւ ծերություն տկար:
Եթե պատրաստի լիներ ամեն ինչ, էլ չեր լինի կյանք,
Եւ վաթսուն տարում բովանդակ աշխարհն հավետ փուլ  կգար:
Թող նրանք, որոնց բնությունն այնքան արատներ տվեց,
Մահանան այդպես անարտահայտիչ, կոպիտ ու անծին,
Բայց քեզ նա պերճանք եւ արժանիքներ միայն պարգեւեց,
Եւ վարձահատույց դու պիտի լինես նրա տվածին.

Նա քո պատկերով կնիքն է կերտել իր գեղեցկության,
Որ միշտ բազմանա քո դրոշմը եւ ապրի հավիտյան:

12

When I do count the clock that tells the time,
And see the brave day sunk in hideous night,
When I behold the violet past prime,
And sable curls all silvered o'er with white,
When lofty trees I see barren of leaves,
Which erst from heat did canopy the herd,
And summer's green all girded up in sheaves
Borne on the bier with white and bristly beard:
Then of thy beauty do I question make
That thou among the wastes of time must go,
Since sweets and beauties do themselves forsake,
And die as fast as they see others grow,

And nothing 'gainst Time's scythe can make defence
Save breed to brave him when he takes thee hence.

Երբ հաշվում եմ ես իմ ժամացույցի ժամերը բոլոր
Եւ տեսնում` ինչպես օրն է ընկղմվում մութ գիշերվա մեջ.
Երբ նայում եմ ես մանուշակներին թորշոմ ու մոլոր
Եւ թուխ մազերին, որ արծաթավուն են դառնում անվերջ.
Երբ բարձրաթռիչ ծառերն են զրկվում կանաչ սաղարթից,
Որոնց ստվերին հոտն էր քիչ առատ շոգից ծվարում.
Երբ հավաքելով խուրձեր են շինում ամառվա խոտից,
Ալեւորի պես մի սայլի վրա դնում ու տանում,
Ա՜խ, չքնաղ դեմքդ լցնում է այդժամ սիրտս սարսուռով,
Որ դու էլ մի օր նենգ ժամանակի զոհը  կդառնաս,
Քանզի թե՛ ծաղկունք, թե՛ գեղեցկություն  կմեռնեն շուտով
Եւ այնքան արագ, որքան ծաղկում է ամեն դեռահաս:

Ոչինչ չի փրկվի այս ժամանակի գերանդուց դաժան,
Բայց քո զավակով հավե՛տ  կմնաս հիշվելու արժան:

13

O that you were your self! but, love, you are
No longer yours than you yourself here live;
Against this coming end you should prepare,
And your sweet semblance to some other give:
So should that beauty which you hold in lease
Find no determination; then you were
Your self again after yourself's decease,
When your sweet issue your sweet form should bear.
Who lets so fair a house fall to decay,
Which husbandry in honour might uphold
Against the stormy gusts of winter's day
And barren rage of death's eternal cold?

O, none but unthrifts: dear my love, you know
You had a Father, let your Son say so.

Երանի թե դու քոնը լինեիր, բայց, ո՜չ, սիրելիս,
Ապրում ես թեեւ, սակայն դու արդեն ինքդ քոնը չես:
Պատրաստ պիտ լինես կյանքիդ վախճանը դիմավորելիս
Եւ քո գեղեցիկ պատկերը պիտի ուրիշին հանձնես:
Գեղեցկությունը, որ դարձրել է քեզ իրեն վարձակալ,
Թող որ չունենա ոչ մի հաշվարկում քո կենաց օրոք.
Կ գտնես դու քեզ եւ  կսովորես քո պարտքին անսալ `
Քո տոհմն հանձնելով ուրիշին եւ ո՛չ մահին անողոք:
Ո՞վ է հանդուրժում, որ այդպես փլվի տունը վեհաշեն,-
Այն տունը, որին ընտանիքը պիտ դառնա հովանի
Ձմռան ալեկոծ փոթորիկների եւ հողմերի դեմ
Եւ մահվան ահեղ ցրտի ցասումից նրան պաշտպանի.

Ասա, ո՞վ է իր պերճանքը վատնում, եւ հիշիր, անգին,
Հայր ես ունեցել, եւ թող որ նույնը ասի քո որդին:

14

Not from the stars do I my judgement pluck,
And yet methinks I have astronomy,
But not to tell of good or evil luck,
Of plagues, of dearths, or seasons' quality;
Nor can I fortune to brief minutes tell,
Pointing to each his thunder, rain and wind,
Or say with princes if it shall go well
By oft predict that I in heaven find:
But from thine eyes my knowledge I derive,
And, constant stars, in them I read such art
As truth and beauty shall together thrive
If from thy self to store thou wouldst convert:

Or else of thee this I prognosticate,
Thy end is truth's and beauty's doom and date.

Ես չեմ քաղում իմ դատողությունը աստղերից պայծառ.
Բայց թվում է ինձ, թե օժտված եմ ես աստղագիտությամբ`
Ո՛չ գուշակելու, թե մեր ապագան բարի է կամ չար,-
Սով, համաճարակ կամ եղանակներ ցասկոտ ու անամպ:
Չեմ կարող նաեւ ճակատագիրը մեկնել մոտավոր,
Վկայակոչել փոթորիկ, անձրեւ եւ հողմեր անսանձ,
Մարգարեանալ, թե արքաներից ո՛րն է բախտավոր,
Երբ լուրթ երկնքում պարզ նշաններ կան` ուղղված նրանց:
Գիտելիքներս ես ձեռք եմ բերում քո վառ աչքերից
Եւ այդ մշտատեւ լուսատուներով անվերջ գուշակում,
Որ պերճության հետ ճշմարտությունը  կդառնա անբիծ.
Եթե ինքդ քեզ մենակեցությամբ չես շրջափակում,

Իսկ թե ոչ` այս մեկն ես գիտեմ որպես նախիմացություն`
Դու նույն բախտն ունես, ինչ ունեն պերճանք եւ ճշմարտություն:

15

When I consider every thing that grows
Holds in perfection but a little moment,
That this huge stage presenteth nought but shows
Whereon the stars in secret influence comment;
When I perceive that men as plants increase,
Cheered and checked even by the selfsame sky,
Vaunt in their youthful sap, at height decrease,
And wear their brave state out of memory:
Then the conceit of this inconstant stay
Sets you most rich in youth before my sight,
Where wasteful Time debateth with Decay
To change your day of youth to sullied night,

And all in war with Time for love of you,
As he takes from you, I ingraft you new.

Երբ խորհում եմ, թե ինչպես աշխարհում ամեն աճող բան
Կատարելության հասնում է այնպես կարճ ժամանակով,
Որ աճը նրա հավասարվում է լոկ ոչնչության
Եւ մեկնաբանվում աստղերի գաղտուկ մի նշանակով.
Երբ խորհում եմ, որ աճում են մարդիկ ծաղիկների պես,
Եւ նույն երկնքի ուրախությունն ու վիշտն է նրանց հետ,
Թոշնում են շուտով, գունատվում հասուն ավշի մեջ իրենց,
Եւ դուրս է ընկնում հիշողությունից պերճանքը հավետ,-
Անհաստատության խոհերը այդժամ քո կողմն են շրջվում,
Եւ քո անաղարտ ջահելությունն է հառնում իմ առջեւ,
Տեսնում եմ այդժամ, թե տարիներդ ինչպես են կորչում,
Քո պայծառ օրվան ինչպես է հաղթում կեսգիշերը սեւ:

Ժամանակի դեմ այսպես կռվելով հանուն քո սիրույ`
Պատրուսում եմ քեզ, որ նա չխլի ունեցածը քո:

16

But wherefore do not you a mightier way
Make war upon this bloody tyrant Time,
And fortify yourself in your decay
With means more blessed than my barren rhyme?
Now stand you on the top of happy hours,
And many maiden gardens, yet unset,
With virtuous wish would bear your living flowers,
Much liker than your painted counterfeit:
So should the lines of life that life repair
Which this time's pencil or my pupil pen
Neither in inward worth nor outward fair
Can make you live yourself in eyes of men:

To give away yourself keeps yourself still,
And you must live drawn by your own sweet skill.

Սակայն դու ինչո՞ւ չես փորձում գտնել զորավոր միջոց`
Ժամանակ կոչվող բռնակալի դեմ պատերազմելու,
Որ ինքդ լինես տարիների դեմ ամրակուռ ամրոց,
Եւ որ զենքը քո ավելին տա քեզ, քան երգերն հլու:
Կանգնել ես հիմա երջանիկ ժամիդ բարձր գագաթին,
Եւ կույս պարտեզներ, որտեղ դեռ ոչինչ չի սերմնավորված,
Այնպե՜ս են տենչում իրենց մեջ կրել քո ծաղիկն անգին.
Որ քեզ է նման եւ ո՛չ քո դեմքին դիմակավորված:
Դու լավ իմացիր, որ ժառանգն է սոսկ կյանքը նորոգում.
Իսկ ժամանակի վրձինը կամ իմ մատիտը անփորձ
Չեն հավերժացնի արժանիքները, որ կան քո հոգում,
Եւ չեն պահպանի մարդկանց աչքերում պերճությունն անգործ:

Դու չե՛ս մահանա` գեղեցկությունդ ուրիշին տալով,
Այլ հավետ կապրես քո իսկ հմտությամբ կերտած նկարով:

17

Who will believe my verse in time to come
If it were filled with your most high deserts?
Though yet, heaven knows, it is but as a tomb
Which hides your life, and shows not half your arts.
If I could write the beauty of your eyes,
And in fresh numbers number all your graces,
The age to come would say, 'This poet lies;
Such heavenly touches ne'er touched earthly faces.'
So should my papers (yellowed with their age)
Be scorned, like old men of less truth than tongue,
And your true rights be termed a poet's rage
And stretched metre of an antique song:

But were some child of yours alive that time,
You should live twice, in it and in my rhyme.

Ո՞վ  կհավատա իմ քերթվածներին տարիներ հետո,
Թեեւ քո հոգու արժանիքներով  կլինեն զեղուն.
Եւ, Աստվա՜ծ գիտե, գուցե թե նրանք գերեզմանն են քո,
Որի խավարում թաղված է հավետ շնորհքդ բեղուն:
Դատարկ թղթերին եթե հանձնեի պերճանքն աչքերիդ
Եւ վերածեի արժանիքներդ քերթության անմեռ,
Մարդիկ կասեին. «Այս տողերն ախար սուտ են ու անմիտ.
Երկրային դեմքին երկնային հմայք չի շողացել դեռ»:
Եւ իմ թղթերը, որ ժամանակից  կլինեն դեղնած,
Անվստահելի մի ծերունու պես պիտ արհամարհվեն,
Քո վեհությունը  կվերագրվի իմ կրքին անսանձ,
Գրվածքները այս սոսկ հնադարյան երգ  կհամարվեն:

Բայց թե պատահի, որ քո զավակը ողջ լինի այդժամ,
Կրկնակի՛ կապրես` նրա մեջ եւ իմ երգերում արժան:

90

Then hate me when thou wilt, if ever, now
Now while the world is bent my deeds to cross,
Join with the spite of Fortune, make me bow,
And do not drop in for an after-loss.
Ah do not, when my heart has scaped this sorrow,
Come in the rearward of a conquered woe;
Give not a windy night a rainy morrow,
To linger out a purposed overthrow.
If thou wilt leave me, do not leave me last,
When other petty griefs have done their spite,
But in the onset come; so shall I taste
At first the very worst of Fortune's might;

And other strains of woe, which now seem woe,
Compared with loss of thee, will not seem so.

Ուրեմն ատիր, թէ պիտի ատես, ատիր հէնց հիմա,
Հիմա, երբ աշխարհն հակառակուել է իմ արարքներին,
Ձեռք ձեռքի տուած յոռի բախտի հետ` ծնկիր ինձ հիմա
Եւ մի այցելիր` մխիթարելու իմ սիրտը կրկին:
Ա՜խ, պէտք չէ, չգաս, երբ անցած լինեն օրերս ցաւոտ,
Չերեւաս յանկարծ անցած-գնացած վշտի ետեւից,
Իմ փոթորկաշունչ գիշերուան չտաս տամուկ առաւօտ,
Չյետաձգես իմ յօժարակամ վախճանը նորից:
Թէ պիտի լքես, թող որ չլինեմ ես քո վերջինը
Եւ չտառապեմ չնչին ցաւերից ես գիշեր ու զօր.
Հէնց հիմա՛ լքիր, որ չզգամ դրա ցաւաբեր գինը,
Այլ միանգամի՛ց ճաշակեմ բախտի հարուածը հզօր,

Եւ այն խոր վիշտը, որ հիմա միայն ինձ է թւում վիշտ,
Քո կորստի հետ համեմատուելիս կը չքուի ընդմիշտ: