Մերուժան Հարությունյան
Մերուժան Հարությունյան
Սերունդ ենք ուզում ամենաչքնաղ արարածներից,
Որ չվերանա աշխարհից հանկարծ ամեն հրապույր,
Որ վարդի թուփը էկող գարնանը բողբոջ տա նորից,
Ու ծաղկի´ վարդը, որ չըլնի գարուն – առանց հոտ ու բույր:
Բայց քեզ բանտել ես չքնաղ հայացքիդ զնդանում անհաշտ,
Ուր քու եսասեր էության հուրն ես հավերժ բորբոքում,
Բերքաբեր դաշտը դարձրել ես ըստերջ, անձրևը՝ երաշտ,
Ոսոխն ես դառել քո´ւ իսկ էության, քո´ւ հոգու խորքում:
Ախր էս պահին դո´ւ ես, ջահե´լըդ, զարդը աշխարհի,
Գոռ մունետիկը աշխարհ արարող ծաղկազարդ այգու:
Բա խի՞ ես զոռով բողբոջըդ թաղում, որբ թողնում սաղի´ն,
Ա´յ ժլատ ընձյուղ, խի՞ ես զուր մսխում հուր թովչանքը քու:
Ախր լափո´ւմ ես աշխարհը արար – քու վարքով ըմբոստ,
Ոչնչնացնում ես սերո´ւնդն աշխարհի՝ մնալով անվոստ:
When forty Winters shall besiege thy brow,
And dig deep trenches in thy beauty's field,
Thy youth's proud livery so gazed on now
Will be a tottered weed of small worth held:
Then being asked where all thy beauty lies,
Where all the treasure of thy lusty days,
To say within thine own deep-sunken eyes
Were an all-eating shame, and thriftless praise.
How much more praise deserved thy beauty's use,
If thou couldst answer, 'This fair child of mine
Shall sum my count, and make my old excuse',
Proving his beauty by succession thine.
This were to be new made when thou art old,
And see thy blood warm when thou feel'st it cold.
Պայծառ ճակատըդ երբ որ ակոսի քառասուն ձմեռ,
Տեսքիդ գարունը երբ անէանա ու դառնա լոկ հուշ,
Նայողը կասի. «Մանուկ թովչանքը չի´ մնում անմեռ,
Ու դառնանում ա նույնիսկ երկնային նեկտարը անուշ»:
Ու երբ քեզ ասեն. «Բա ո՞ւր ա հիմի էն չքնաղ այգին
Տեսքիդ երջանիկ ու ծիծաղախիտ պայծառ օրերի»,
Կհոշոտի քեզ ամոթը լեղի, որ գանձըդ անգին
Իզուր մսխեցիր, ու օրըդ դարձավ պառավ բորենի:
Բայց թե կարենաս քեզ տրված գանձը շնորհքո´վ ծախսես,
Զավա´կ ունենաս, էլ չե´ս ամաչի, պատասխան կտաս.
«Կյանքիս հաշիվը էսի´ ա ամփոփ, հենց էսի´ ա, տե´ս,
Հենց որ ես չըլնեմ, էսի´ կմնա»: Էդ վախտ կտենաս –
Արունըդ նորից թունդ կբորբոքվի: Հա´, երբ ծերանաս,
Էտի չի թողա՝ գարնան խոտի պես լրի´վ չորանաս:
Look in thy glass and tell the face thou viewest,
Now is the time that face should form another,
Whose fresh repair if now thou not renewest,
Thou dost beguile the world, unbless some mother.
For where is she so fair whose uneared womb
Disdains the tillage of thy husbandry?
Or who is he so fond will be the tomb
Of his self-love to stop posterity?
Thou art thy mother's glass, and she in thee
Calls back the lovely April of her prime;
So thou through windows of thine age shalt see,
Despite of wrinkles, this thy golden time.
But if thou live rememb'red not to be,
Die single, and thine image dies with thee.
Հայելուն նայի, ասա պատկերիդ. «Արդեն վախտն ա որ
Դիմագծերըս նորի´ց արարեմ»: Թե հիմի չանես,
Հուսախաբ կըլնես, չես դարձնի ազգդ գոռ ու բախտավոր,
Ու մի մայրացու օրհնանքի տեղը կստանա անեծք:
Բա կա՞ մի Եվա, արգանդով խոպան, ով անտեսելով
Հողագործական ջանք ու տքնանքդ, եռանդըդ մերժի:
Կամ քեզ ի՞նչ ասեմ, երբ որոշել ես շիրիմը դառնաս
Քու «ես»-ի´ սիրո: Դու դեմ ես շարժի´ն, բայց ախր չարժի´:
Քու մոր հայելին էսօր հենց դո´ւ ես: Ինքը, անընդմեջ,
Երբ նայում ա քեզ, իրա´ն ա տենում – դալար, ծաղկազարդ:
Բայց կարար օ´ր գար, երբ դո´ւ, կնճռապատ, հենց նո´ւյն հայլու մեջ
Տենայիր հենց քե´զ, քո´ւ իսկ գարունը, հանգիստ ու անդարդ:
Բայց թե ապրում ես, որ մի օր մեռնես առանց հիշատակ,
Գրողի ծոցը, անշառավիղ էլ իջի հողի տակ:
Unthrifty loveliness, why dost thou spend
Upon thyself thy beauty's legacy?
Nature's bequest gives nothing, but doth lend,
And being frank she lends to those are free:
Then, beauteous niggard, why dost thou abuse
The bounteous largess given thee to give?
Profitless usurer, why dost thou use
So great a sum of sums, yet canst not live?
For having traffic with thyself alone,
Thou of thyself thy sweet self dost deceive:
Then how, when nature calls thee to be gone,
What acceptable Audit canst thou leave?
Thy unused beauty must be tombed with thee,
Which used lives th'executor to be.
Ժառանգությունըդ խի՞ ես զուր մսխում, ա´յ շվայտ ջահել,
Վարելով միայն արտդ սեփական, առանց զուգընկեր:
Բնության տված շնորհները գոռ – քեզ պա´րտք են տրվել,
Որ մեծահոգի՝ տաս հետնորդների´ն: Պարտքըդ զուր մի´ կեր:
Մի´ չարաշահի ի վերուստ շռայլ շնորհած ընծան,
Տուր ուրիշների´ն: Թո ուրիշ մեկն է´լ էսի վայելի:
Ունա´յն վաշխառու, նոր ցանքս արարի, որ դաշտը ցնծա…
Արտերը մի թող անմշակ խոպան, գործի´ դիր, է´լի:
Ինչո՞վ ես տարբեր անխիղճ ժլատից, երբ մեն-մենակ ես
Քու խոլ խնջույքին, երբ քու սիրելին … քո´ւ անձն ա մենակ:
Ու երբ Երկինքը մի օր քեզ կանչի, ո՞նց կպարտակես
Խաբեությունդ, ինչով որ թողիր գալիքն անժառանգ:
Ախր ո՞նց ծիլ տա հմայքըդ շվայտ, երբ բան չես ցանում:
Սերըդ ցփնելով՝ հենց քե´զ ես թաղում պաղ գերեզմանում:
Those hours that with gentle work did frame
The lovely gaze where every eye doth dwell
Will play the tyrants to the very same,
And that unfair which fairly doth excel;
For never-resting time leads summer on
To hideous winter and confounds him there,
Sap checked with frost and lusty leaves quite gone,
Beauty o'ersnowed and bareness every where:
Then were not summer's distillation left
A liquid prisoner pent in walls of glass,
Beauty's effect with beauty were bereft,
Nor it nor no remembrance what it was.
But flowers distilled, though they with winter meet,
Leese but their show; their substance still lives sweet.
Ժամ ու օրերը, որ արարում են ոգու դաստակերտ,
Ուր ամեն մեկի հայացքը բանտեն երկար ժամանակ,
Հենց նույն վարմունքով դառնում են տիրան, քանդում ձև ու կերպ,
Արևը դարձնում պարզըկա ու ցուրտ, դղյակն ավերակ:
Բախտը անդադար փակում ա գարնան դռներն ու ուղին,
Գարունը բանտում դաժան ձմեռվա անկենդան խցում,
Ու սառուց դարձնում հյութ ու արունը ծիլ ու ընձյուղի:
Ու արև չկա, պարզըկան անվերջ հոգի ա խոցում:
Ու չկա արդեն հմայքը գարնան, չկա գույն ու բույր,
Չքնաղ ծաղիկը, չոր ու թառամած, գերի´ ա անհույս,
Թովչանքը՝ ցնդած, հմայքը՝ դարձած անհաս հրապույր,
Ինքն անվերադարձ, ուրվական մի հյո´ւր, աղոտ ու անլույս:
Ձմռնամտին թոշնած կակաչն ա կիսաշունչ վկան
Նախկին ծաղկունքի: Բայց հոգին, մեկ ա, մեռած չի ու կա´:
Then let not winter's ragged hand deface
In thee thy summer ere thou be distilled:
Make sweet some vial; treasure thou some place
With beauty's treasure ere it be self-killed:
That use is not forbidden usury
Which happies those that pay the willing loan;
That's for thyself to breed another thee,
Or ten times happier be it ten for one;
Ten times thyself were happier than thou art,
If ten of thine ten times refigured thee:
Then what could death do if thou shouldst depart,
Leaving thee living in posterity?
Be not self-willed, for thou art much too fair
To be death's conquest and make worms thine heir.
Ուրեմն, մի´ թող ձմեռն ավիրի նախշերըդ վսեմ,
Դարձնի քեզ հուշի թոշնած ցնցոտի կամ թոշնած կակաչ:
Մի անո´թ լցրու: Զարդարի մի բո´ւն, ու թո որ լսեն
Երգերըդ գարնան, թո առվիդ ձենը չըլնի անկարկաչ:
Ո՞վ քեզ չոռ կասի, թե վաշխով փող տաս, բայց երջանկացնես
Պարտք վեկալողին: Ախր հենց իրա´նք պարտքդ հետ կտան:
Քեզ մի´ սպանի: Արարի հենց քե´զ, տասնապատկի´ քեզ,
Որ ի´նքըդ դառնաս տասն անգամ ուրախ, անմահ, անպատան:
Բա լավ չի՞ ըլնի, որ ուրախանաս տասն անգամ ավել,
Երբ տասնապատկվես, ու ամեն մեկը նորից դառնա տաս,
Էս տասն էլ նորից ի´նքը տասնանա, դառնա առավել,
Ու երբ հեռանաս, զուր չանէանաս: Էթաս, բայց մնա´ս:
Դե, կապրիզըդ թո´ղ: Բա քու նմանին – վսեմ, անթերի,
Մա´հը վեկալի՞, որ խնջույք անի խումբը որդերի՞:
Lo in the orient when the gracious light
Lifts up his burning head, each under eye
Doth homage to his new-appearing sight,
Serving with looks his sacred majesty;
And having climbed the steep-up heavenly hill,
Resembling strong youth in his middle age,
Yet mortal looks adore his beauty still,
Attending on his golden pilgrimage:
But when from highmost pitch, with weary car,
Like feeble age he reeleth from the day,
The eyes (fore duteous) now converted are
From his low tract and look another way:
So thou, thyself outgoing in thy noon,
Unlooked on diest unless thou get a son.
Երբ արևելքը լուս ա ճառագում, ոսկի, շառագույն,
Սաղն էլ ակնածած նայում են անեղծ շողին արևի,
Որ նախորդ օրը, կեսօրից հետո դառել էր դժգույն,
Հետո վախճանվել, բայց հենց կեսօրին արքա´ն էր վերի:
Ու երբ արևը իր սարն ա հելնում, զենիթին փարվում,
Ոնց որ ջահելն ա քիչ-քիչ մեծանում, դառնում մարդ անդարդ,
Ակնածողների ջերմ հայացքները շողում են, փայլում,
Ու փառաբանում սեգ ուխտավորի վերելքը զվարթ:
Իսկ հետո, երբ որ երկնային արքան իջնում ա գահից,
Քիչ-քիչ նվաղում, քարշ գալով հասնում էն մյուս ափին,
Է´ն հայացքները, որ պաշտող էին, կորըստի ահից
Լուռ շուռ են գալի ու սևեռվում են հողին ու տափին:
Ու մի իրիկուն ինքըդ է´լ կէթաս: Որդի´ ունենաս,
Քեզ չեն մոռանա: Որ ժառանգ թողնես, անմե´ռ կմնաս:
Music to hear, why hear'st thou music sadly?
Sweets with sweets war not, joy delights in joy:
Why lov'st thou that which thou receiv'st not gladly,
Or else receiv'st with pleasure thine annoy?
If the true concord of well-tuned sounds,
By unions married, do offend thine ear,
They do but sweetly chide thee, who confounds
In singleness the parts that thou shouldst bear;
Mark how one string, sweet husband to another,
Strikes each in each by mutual ordering;
Resembling sire, and child, and happy mother,
Who all in one, one pleasing note do sing;
Whose speechless song being many, seeming one,
Sings this to thee, 'Thou single wilt prove none.'
Երբ ե´րգ ես լսում, խի՞ ես անպայման մռութըդ խառնում:
Քաղցրն անուշին հո թշնամի չի՞: Ուրախն ուրախից
Գոհանո´ւմ ա լոկ: Ու թե դժգոհ ես, խի՞ չես հետ դառնում,
Սիրում ուրիշին: Զոռով չե´ն սիրի, ու ոչ է´լ՝ վախից:
Թե մեկնումեկը սերտ միահյուսված ընտիր ձեներից
Դուրըդ չի գալի, կամ հաճելի չի լսելիքիդ նուրբ,
Ուրեմն էդ ձենը խրատում ա քեզ, մեղմ, թեթևակի:
Դիլխոր մի ընկի: Թե՞ խրատողըդ պիտի ըլնի սուրբ:
Բա չե՞ս զարմանում, թե դաշինք կազմած լարը ամեն մի,
Իրար համաձայն, ոնց են իրարու փաղաքուշ ծեծում,
Նման հոր ու մոր, մեկ էլ՝ էրեխու, սիրով ընտանի:
Երգում են հանդարտ, ներդաշնակ մի երգ – ու չեն հեծեծում:
Ու անխոս երգն էդ, թեև խմբովի, թվում ա մենյերգ,
Ասես երգելով. «Մենակ մնացիր, կմնաս անյերգ»:
Is it for fear to wet a widow's eye
That thou consum'st thyself in single life?
Ah! if thou issueless shalt hap to die,
The world will wail thee like a makeless wife;
The world will be thy widow and still weep,
That thou no form of thee hast left behind,
When every private widow well may keep,
By children's eyes, her husband's shape in mind:
Look what an unthrift in the world doth spend
Shifts but his place, for still the world enjoys it,
But beauty's waste hath in the world an end,
And kept unused the user so destroys it:
No love toward others in that bosom sits
That on himself such murd'rous shame commits.
Կարո՞ղ ա՝ վախից, որ այրի մի կին հանկարծ հեկեկա,
Անկին ու անզույգ սպառում ես քեզ, մենա´կ ես մնում:
Կմեռնե´ս, ախր, ազապ, անզավակ, մենակ, անվկա,
Ու հա´ կսըգան, որ հյութդ ամո´ւլ արտերն էր սնում:
Այրին քու կըլնի աշխարհը ամբողջ, լաց ու կոծ կանի,
Որ քու կերպարը ժառանգ չթողեց, որ տեսքդ մնա:
Այնինչ կինն անմարդ – հայացք ձգելու միշտ հնար ունի´
Իր իսկ ամուսնուն: Զավակի´ն նայես, մարդո´ւն կիմանա:
Ցոփ ու շվայտը ինչ էլ որ ցփնի, հետո հեռանա,
Ի´նքը չի շահի, տեղը կմնա մնացողներին:
Հմի սիրուն ես, բայց աշխարհը քեզ – շո´ւտ կմոռանա,
Պարապությունը ձիրքդ կսպանի, ու չի էլ ների:
Ով իրա հանդեպ ըսենց անամոթ հանցանք ա անում,
Սիրտ չունի կրծքում ու այլոց համար սեր չի ունենում:
For shame deny that thou bear'st love to any,
Who for thyself art so improvident.
Grant, if thou wilt, thou art beloved of many,
But that thou none lov'st is most evident;
For thou art so possess'd with murd'rous hate,
That 'gainst thyself thou stick'st not to conspire,
Seeking that beauteous roof to ruinate
Which to repair should be thy chief desire:
O change thy thought, that I may change my mind!
Shall hate be fairer lodged than gentle love?
Be as thy presence is, gracious and kind,
Or to thyself at least kind-hearted prove:
Make thee another self, for love of me,
That beauty still may live in thine or thee.
Խի՞ ես ձև անում, թե մեկնումեկին չես կարա սիրես:
Հազզա´ր ամոթ քեզ: Միամիտ սուտըդ ո՞ւմ կհամոզի:
Քեզ սիրահարված ախր լիքը կա, չքնաղ, լուսերես,
Բայց դու, մեկուսի, ախր մնում ես առանց ամուսի՞ն:
Զզվանքն էս լկտի – տիրացել ա քու հոգուն ու խելքին,
Ու ռիսկ չես անում գոնե մի վայրկյան քեզ դավաճանես,
Ասես տրված ես ապագա ծուխըդ մարելու մտքին,
Այնինչ, ճիշտ կըլնի, որ էդ տեսակ բան երբևէ չանես:
Փոխի´, ուրեմը, վարքըդ անամոթ, որ ես էլ փոխեմ
Կարծիքս անդուր: Բա զզվա՞նքն ա լավ, թե՞ սե´րն անարատ:
Մի´ դավաճանի սեփական հոգուդ, մի դառի դժխեմ,
Ու ապացուցի, որ խորթ ա հոգուդ թե´ չար, թե´ արատ:
Աղաչում եմ քեզ, գոնե ի´մ խաթեր, ժառա´նգ արարի,
Որ չանէանա´ տեսիլըդ չքնաղ, ջահել ու արի:
As fast as thou shalt wane, so fast thou grow'st
In one of thine, from that which thou departest,
And that fresh blood which youngly thou bestow'st
Thou mayst call thine, when thou from youth convertest:
Herein lives wisdom, beauty, and increase,
Without this, folly, age, and cold decay:
If all were minded so, the times should cease,
And threescore year would make the world away.
Let those whom Nature hath not made for store,
Harsh, featureless, and rude, barrenly perish:
Look whom she best endowed she gave the more;
Which bounteous gift thou shouldst in bounty cherish:
She carved thee for her seal, and meant thereby,
Thou shouldst print more, not let that copy die.
Թե արագ թոշնես, նույնքան արագ էլ կերպդ կծլի
Քու ժառանգի մեջ, երբ իրան թողնես ու անէանաս:
Ջահել արունըդ ընծայի իրա´ն: Մահվան ածելին,
Երբ գա, քեզ հնձի, կասես. «Էլի´ կամ: Ե´ս եմ, անվնա´ս»:
Իմաստնությունը, թե´ գեղեցիկի, թե´ հարատևի,
Էսի´ ա մենակ: Կանո´ն ա էսի, օրե´նք անսասան,
Ինչն անտեսեինք, կյանքը աշխարհում երկար չէր տևի –
Կյանքի տարիքը հազիվ էլ ըլներ մի իրեք քսան:
Մարդը բնության կավի´ց ա ծեփած: Մի´ էղի անխելք,
Քեզ ընծա կավը խնամքո´վ պահի, փայփայի´ անդուլ:
Ով սա մոռանա, կչքվի´ հավետ, անդուռ ու անյելք,
Կչքվի´ անհետ ու անդիմագիծ, անպտուղ, ամուլ:
Բնությա´ն ծեփն ես, կերպա´րը իրա մտքի ոսկորի,
Որ ի´նքըդ ծեփես մի չքնաղ կերպար, ի´նքը չկորի:
When I do count the clock that tells the time,
And see the brave day sunk in hideous night,
When I behold the violet past prime,
And sable curls all silvered o'er with white,
When lofty trees I see barren of leaves,
Which erst from heat did canopy the herd,
And summer's green all girded up in sheaves
Borne on the bier with white and bristly beard:
Then of thy beauty do I question make
That thou among the wastes of time must go,
Since sweets and beauties do themselves forsake,
And die as fast as they see others grow,
And nothing 'gainst Time's scythe can make defence
Save breed to brave him when he takes thee hence.
Երբ որ տենում եմ, որ էս ցերեկն էլ դառավ մութ խավար,
Որ բախտն ուր որ ա – գարուն-ամառվա ճամփեն կփակի,
Որ գանգուրը սև՝ քիչ-քիչ սիպտակում ու թափվում ա վար,
Ասես լսում եմ անողոք զանգը խո´լ ժամանակի:
Երբ հզոր կաղնին, ինչն ըստվերում էր հոտը ոչխարի,
Դառնում ա տկլոր, չոր ու անըստվեր, անպիտան, անուժ,
Լրիվ անկարող, որ տեղը տեղին շվաք արարի,
Երբ դեմըս հզոր, սառցակալ գետն ա անշարժ ու անհուշ –
Տենչում եմ ուժգին – մահն ու գերանդին հոգիտ չկանչեն
Ու չհոշոտեն կերպա´րըդ չքնաղ, տե´սքդ հոգեթով:
Գարուն-ամառը, գոռ ու հիասքանչ, հավերժական չեն,
Հերթո´վ են գալի, ու արագ-արագ, մեռնո´ւմ են հերթով:
Ժառա´նգը մենակ ընդդիման կըլնի պողպատին բախտի,
Որ սուրը հանի ու գոռ պայքարով գերանդուն հաղթի:
O that you were your self! but, love, you are
No longer yours than you yourself here live;
Against this coming end you should prepare,
And your sweet semblance to some other give:
So should that beauty which you hold in lease
Find no determination; then you were
Your self again after yourself's decease,
When your sweet issue your sweet form should bear.
Who lets so fair a house fall to decay,
Which husbandry in honour might uphold
Against the stormy gusts of winter's day
And barren rage of death's eternal cold?
O, none but unthrifts: dear my love, you know
You had a Father, let your Son say so.
Քաղցրըս, ախր, չե´ս մնում նույնը, դառնում ես ուրի´շ:
Մի´ ժամ էլ անցավ – ոչի´նչ, ո´չ մի բան նույնը չի մնում:
Ձգտի, ուրեմը, տեսքդ ուրիշին փոխանցես քիչ-քիչ:
Մի օր կտենաս՝ անխուսափ վերջը քե´զ ա մոտենում:
Բախտն ընդամենը էդ չքնաղ տեսքդ տվել ա պարտքո´վ:
Ուրեմը, պարտքդ պիտի´ հատուցես: Հենց պարտքդ մարես,
Չես կորի անհետ, երբ որ վախճանվես: Որովհետև իր տեսքով
Քու շառավիղը քեզ հնա´ր կտա, որ նորից հարես:
Չքնաղ դղյակը մենակ անմիտը կթողնի անտեր,
Իր կայքն անխնամ, առանց ցանկապատ ու առանց դրկից,
Որ բաժին մնա դաժան ձմեռվա հողմ ու ցրտին կեր,
Ու չի վախենա կատաղած մահվան անվողորմ զարկից:
Ցո´փ ես ու շվայտ: Քաղցրըս, ախր, կասե՞ս, չէ՞, էսի.
«Ես հե´ր ունեի»: Դե ընե´նց արա, որդիդ է´լ ասի:
Not from the stars do I my judgement pluck,
And yet methinks I have astronomy,
But not to tell of good or evil luck,
Of plagues, of dearths, or seasons' quality;
Nor can I fortune to brief minutes tell,
Pointing to each his thunder, rain and wind,
Or say with princes if it shall go well
By oft predict that I in heaven find:
But from thine eyes my knowledge I derive,
And, constant stars, in them I read such art
As truth and beauty shall together thrive
If from thy self to store thou wouldst convert:
Or else of thee this I prognosticate,
Thy end is truth's and beauty's doom and date.
Աստղագուշակ չեմ, աստղերին նայեմ ու բախտ գուշակեմ,
Բայց էլի ոնց որ էդ շնորհն ունեմ, տենց մի բան՝ կարա´մ,
Թեև չեմ կարա երաշտ ու սովի քարտեզ մշակեմ,
Կամ էլ իմանամ ժամ ու պահերը՝ արդար ու հարամ:
Գուշակությունս չի կարա ըլնի ճշմարտությամբ լի,
Ընե´նց, որ ասեմ, փոթորիկ կըլնի, կամ քամի ու հողմ,
Ընե´նց, որ նայեմ մոլորակներին ու ասեմ. «Տե´ր իմ,
Ճակատագիրդ փոթորկալի ա» կամ «ջի´նջ ա, անհո´ղմ»:
Բայց հենց նայում եմ աչքերիդ պայծառ, խորունկ ու խոհուն,
Բա´խտդ ա բացում էրկու լուրթ աստըղ, վեհապանծ ու վես,
Որ ճշմարիտն ու գեղեցկությունը կդառնան անհուն,
Թե որ հենց ի´նքդ ճամփեդ չփակես, այլ ճյուղավորվես:
Թե չէ, իմացի´, ժառանգ աստղերդ հենց դատապարտվեն,
Թե´ գեղեցիկը, թե´ ճշմարիտը – իսկույն կպարտվեն:
When I consider every thing that grows
Holds in perfection but a little moment,
That this huge stage presenteth nought but shows
Whereon the stars in secret influence comment;
When I perceive that men as plants increase,
Cheered and checked even by the selfsame sky,
Vaunt in their youthful sap, at height decrease,
And wear their brave state out of memory:
Then the conceit of this inconstant stay
Sets you most rich in youth before my sight,
Where wasteful Time debateth with Decay
To change your day of youth to sullied night,
And all in war with Time for love of you,
As he takes from you, I ingraft you new.
Հենց որ հիշում եմ, որ շնչավորը մի կարճ ակնթա´րթ
Ունի ապրելու էս երկնքի տակ, որ էս վիթխարի
Ներկայացումը, ում հեղինակը աստղերն են անդարդ
(Իրենց երկնային գաղտնի պլանով – էս սաղ աշխարհի),
Երբ հասկանում եմ, որ մարդ, բույս, գազան, դառնում ա բազում –
Առեղծվածային, հավերժ ինքնակա երկնակամարի
Լոպազ ծրագրով – ծաղկում, շատանում, հետո նվազում,
Չքանում անհետ, որ հո´ւշը անգամ հավիտյան մարի,
Ա´յ, հենց է´ս մտքից, որ կյանքն անցողիկ, աչքերիս առաջ,
Շքեղությունը քու ջահելության քե´զ ա ընծայում,
Բայց ժամանակն ու ցոփ ավերմունքը, հավերժ, աննահանջ,
Օրըդ խամրելով՝ գիշեր են դարձնում, լո´ւսըդ քայքայում,
Ընե´նց եմ խոսում, որ նո´ր սեր հոսի քու երակներով,
Ու ժամանակը սերըդ չգզի´ չար բարակներով*:
–––––
* «բարակ» - որսի շան տեսակ
When I consider every thing that grows
Holds in perfection but a little moment,
That this huge stage presenteth nought but shows
Whereon the stars in secret influence comment;
When I perceive that men as plants increase,
Cheered and checked even by the selfsame sky,
Vaunt in their youthful sap, at height decrease,
And wear their brave state out of memory:
Then the conceit of this inconstant stay
Sets you most rich in youth before my sight,
Where wasteful Time debateth with Decay
To change your day of youth to sullied night,
And all in war with Time for love of you,
As he takes from you, I ingraft you new.
Հենց որ հիշում եմ, որ շնչավորը մի կարճ ակնթա´րթ
Ունի ապրելու էս երկնքի տակ, որ էս վիթխարի
Ներկայացումը, ում հեղինակը աստղերն են անդարդ
(Իրենց երկնային գաղտնի պլանով – էս սաղ աշխարհի),
Երբ հասկանում եմ, որ մարդ, բույս, գազան, դառնում ա բազում –
Առեղծվածային, հավերժ ինքնակա երկնակամարի
Լոպազ ծրագրով – ծաղկում, շատանում, հետո նվազում,
Չքանում անհետ, որ հո´ւշը անգամ հավիտյան մարի,
Ա´յ, հենց է´ս մտքից, որ կյանքն անցողիկ, աչքերիս առաջ,
Շքեղությունը քու ջահելության քե´զ ա ընծայում,
Բայց ժամանակն ու ցոփ ավերմունքը, հավերժ, աննահանջ,
Օրըդ խամրելով՝ գիշեր են դարձնում, լո´ւսըդ քայքայում,
Ընե´նց եմ խոսում, որ նո´ր սեր հոսի քու երակներով,
Ու ժամանակը սերըդ չգզի´ չար բարակներով*:
* «բարակ» - որսի շան տեսակ
Who will believe my verse in time to come
If it were filled with your most high deserts?
Though yet, heaven knows, it is but as a tomb
Which hides your life, and shows not half your arts.
If I could write the beauty of your eyes,
And in fresh numbers number all your graces,
The age to come would say, 'This poet lies;
Such heavenly touches ne'er touched earthly faces.'
So should my papers (yellowed with their age)
Be scorned, like old men of less truth than tongue,
And your true rights be termed a poet's rage
And stretched metre of an antique song:
But were some child of yours alive that time,
You should live twice, in it and in my rhyme.
Ո՞վ կհավատա անշուք տողերին – իմ պես անկարի,
Թե ճի´շտ պատկերեմ արժանիքները քու աստվածային:
Երկի´նքը վկա, էս սա´ղ տողերը տապանաքարի
Մի գրությո´ւն են, որ հեչ չե´ն սազում տակի ընծային:
Թե կարենայի նկարեի քու աչքերը չքնաղ,
Կամ թվարկեի շնորհները քու, գո´ռ ու պանծալի,
Գալիքը կասեր. «Փչո´ւմ ա, ախր, պոետը խարդախ,
Ո՞նց կարա երկինքն էսքան շատ շնորհ մեկի´ն ընծայի»:
Ու թե´ էս էջը (որ դեղնելու ա հեռու գալիքում)
Շա´ն տեղ չեն դնի, թե´ հեքզամետր կամ յա´մբ-անապե´ստ
Տողե´րը շանթող՝ անցյալ պոետի խոսքի ալիքում:
Սրանք կհնչեն թուլամիտ բիձու զավզակության պես:
Այնինչ կրկնակի´ անվախճան կըլնես – թե ծի´լ ունենաս:
Կապրես իրա´ մեջ, ու խոսքիս մեջ էլ – անմե´ռ կմնաս:
Then hate me when thou wilt, if ever, now
Now while the world is bent my deeds to cross,
Join with the spite of Fortune, make me bow,
And do not drop in for an after-loss.
Ah do not, when my heart has scaped this sorrow,
Come in the rearward of a conquered woe;
Give not a windy night a rainy morrow,
To linger out a purposed overthrow.
If thou wilt leave me, do not leave me last,
When other petty griefs have done their spite,
But in the onset come; so shall I taste
At first the very worst of Fortune's might;
And other strains of woe, which now seem woe,
Compared with loss of thee, will not seem so.
Ատի հենց էսօ´ր, եթե վաղ թե ուշ – պիտի´ ինձ ատես:
Էսօ´ր, երբ կյանքը մտքին դրել ա վաստակս ջնջի´,
Միացի´ բախտի պարսաքարերին, որ ուղիս հատե´ս –
Ո´չ թե ըսպասի, որ մի չա´ր առիթ քեզ հատուկ կանչի:
Խելահեղ սիրտս էլ չի´ փոթորկվում խելագար բոցով:
Նորից ձեռ չտա´ս ծնկաչոք ողբիս անթեղ կրակին,
Մռայլ գիշերըս հանկարծ չփոխե´ս – չա´ր լուսաբացով,
Բա´խտս կանխորոշ – թո մնա խավա´ր, առանց ճրագի´:
Թե պիտի լքես, ոտըդ հետ մի´ քից – հենց էսօ´ր լքի,
Որ էս առօրյա ցավ ու դարդերը ցա´վ չհամարեմ:
Արի հենց դեմի´ց: Ու թո վերջնական հարվածը կյանքի
Ինձ դեմի´ց հասնի: Ու թո էդ լեղին – դեմի´ց ճաշակեմ,
Որ մանր-մունր ու անկարևոր ցա´վը էսօրվա,
Որ մա´հ ա թվում, կորըստիդ դիմաց հե´չ բան էրեվա: